U 68. emisiji Razbuđivanje gostovao je Vukašin Maksić, sociolog.
Vukašin Maksić je Srbin koji je rođen 1990. godine u Beogradu. Završio
je Filozofski fakultet na Beogradskom Univerzitetu, smer sociologija.
Do sada je napisao dve knjige, jedna ima naslov „Anatomija zla NDH“,
gde mu je recenzent bio prof. dr Slobodan Antonić.
Maksić je u emisiji Razbuđivanje napravio uvod tako što je objasnio
početak Ustaškog pokreta 1929. kao i razloge njegovog nastanka. Ustaški
pokret nije samo hrvatski fašizam, već i mješavina klerikalizma,
srbomržnje sa naci-fašizmom. Baš zato je odmah i zabranjen u Kraljevini
Jugoslaviji. Mnoštvo hrvatskih mladića koji su u Anti Paveliću,
vidjeli svog vođu su krenuli put Austrije, Mađarske i Italije
tridesetih godina 20. vijeka. Tamo su boravili u kampovima i prolazili
diverzantsko-terorističke obuke. Bila je to Prva hrvatska emigracija.
U Italiji Pavelićeve grupe su imale veliku podršku diktatora Benita
Musolinija koji je imao teritorijalne pretenzije na jugoslavensko
kraljevstvo.Vrhunac Prve hrvatske emigracije bio je Marsejski atentat
oktobra 1934. odnosno ubistvo kralja Aleksandra I Karađorđevića. Od
tada polako opada interesovanje stranih obaveštajnih službi za
Pavelićeve odrede.
Aprila 1941. Sile Osovine vrše agresiju na Jugoslaviju i cepaju njenu
teritoriju, od čega je najveći deo ušao u sastav NDH. Cilj je bio da se
Srbi, Jevreji i Romi istreba sa područja od Drave do Jadrana i Drine
do Žumberka. U tome su imali podršku i logistiku Rimske kurije, a
blagoslov od Vatikana. Osnivani su konc. logori i vršena masovna
ubistva, kako u Slavoniji, Hercegovini, Lici i Bosni, tako i na
Bilogori, Baniji i Kordunu… pa i Sremu.
U proljeće 1945. partizanske jedinice slamaju NDH i ustaše bježe ka
Alpima. Jedan dio je došao u Korušku i tamo bio kratko pod nadzorom
Engleza na Blajburškom polju, a oni su ih predali Titovim prvoborcima,
od čega je najveći dio bio likvidiran u slovenačkim šumama oko
Dravograda i Maribora. Hrvati su od Blajburga napravili kasnije mit.
Vatikan, ali i CIA, MI6 su spašavali veći dio ustaških zlikovaca.
Tajnim kanalima su ih prebacivali u Australiju i zemlje Južne i
Sjeverne Amerike. Tako je i sam Ante Pavelić dospio u Argentinu, gdje
je uživao podršku diktatora Huana Perona.
U prvoj fazi Druge hrvatske emigracije cilj je bio preživjeti, kako
navodi Maksić. Oni su doduše tada 1946-1948 imali akciju poznatu kao
„Gvardijan“, odnosno ubacivanje tkz. Križara u Jugoslaviju sa ciljem
podizanja ustanka. Međutim, ova akcija je doživjela potpuni fijasko,
dok su agenti UDBE uspjeli skoro 100 da ih pohapse, uključujući i Antu
Vrbana, LJubu Miloša, Božidara Kavrana, zloglasne ustaše u režimu NDH.
Svi su pogubljeni, a prije toga osuđeni.
Prošlo je nekoliko godina dok su počele u na Zapadu da se osnivaju
nove emigrantske organizacije. Pavelić nije bio jedini, već su mnogi
krenuli da se distanciraju od njegove samovolje, ali su svi imali isti
cilj – povratak na Balkan i obnova NDH.
SAD i Velika Britanija su 1955. pokrenuli Operaciju Gladio. Bila je to
akcija širokih razmjera, ali se odvijala u strogoj tajnosti. Cilj je
bio da se kroz terorizam i diverzije destabilizuju zemlje pod uticajem
Sovjetskog Saveza. Upravo su oni regrutovali i među hrvatskom
emigracijom ljudstvo i značajno ih osnažili. „Gladio“ je zvanično
prekinut krajem 1990, kada se Varšavski pakt već raspao. NJemačka je
bila ujedinjena, a Crvena armija krenula put Rusije.
Druga hrvatska emigracija, kako navodi Maksić je imala zapažene akcije
među kojima je pomenuo neke.
Prvo, pokušaj miniranja željeznučke pruge u Delnicama 1963. jer je bio
cilj ometati jugoslavensku privredu… zatim postavljanje eksploziva
velike razorne moći 1968. u Beogradu, prvo u biskopu „20. oktobar“, pa
i Glavnu željezničku stanicu. Tada je uhapšen Miljenko Hrkljač, deset
godina kasnije osuđen na smrtnu kaznu.
Drugo, operacija „Raduša“ ili „Feniks“, kada se grupa od 19 ustaša
ubacila tajno u Jugoslaviju i dospjela do centralnih dijelova Bosne u
zonu Bugojna. Tu su brzo došli u „bliski kontakt“ sa vojno-policijskim
odredima SFRJ gdje dolazi do vatrenih okršaja. Bilo je poginulih na
obje strane. Četvorica iz „Bugojanske grupe“ su uhapšena, a 15 ih je
ubijeno u borbama. Trojica su na suđenju dobili smrtne kazne, dok je
mladi Ludvig Pavlović na intervenciju Josipa Broza Tita dobio
vremensku kaznu 20 godina robije. Zatvorske dane je odležao u Zenici i
Sr. Mitrovici.
Treće, ubistvo Vladimira Rolovića, jugoslavenskog ambasadora u
Švedskoj, što su izvršili pripadnici organizacije Hrvatski Narodni
Otpor: Miro Barešić, Anđelko Brajković i Ante Stojanović.. kasnije je
otmica aviona na liniji Getaburg-Stokholm uslovila da se oni puste na
slobodu iako su osuđeni na doživotnu robiju. Odlaze nakon toga u
Španiju koja im je bila sigurna kuća.
Ovo nisu sve diverzije Druge hrvatske emigracije, već samo neke.
Tokom 1990-1991 mnoštvo ustaša i njihovih potomaka se vraćaju u
domovinu te priključjuju se u hrvatske paravojne formacije „ZNG“,
odnosno započinje novi rat protiv Srba i Jugoslavenske Narodne
Armije.Time je njihov san ostvaren, a gotovo sve organizacije u
emigraciji se gase.
Dobar dio hrvatskih emigranata ranih dvedesetih godina 20. stoljeća ima
smrt pod nerazjašnjenim okolnostima. Maksić sumnja da su oni ubijeni jer
su previše znali detalja vezano za Operaciju Gladio, pa da su ih
uklonili jer „mrtva usta ne govore“.
Po završetku građanskog rata 1995. Hrvatska postaje etnički i vjerski
najčistija zemlja u Evropi, a broj Srba je ispod 3%…
