U 40. emisiji Razbuđivanje gostovao je Duško Šljivančanin pukovnik u penziji i nekadašnji komandant 53. graničnog bataljona u sastavu Prištinskog korpusa Vojske Jugoslavije.
Duško Šljivančanin je Srbin, rođen 1965. godine u podno Durmitora u selu Krš, opština Žabljak (Crna Gora). Osnovnu školu je završio u rodnom mjestu, a srednju ekonomsku školu u Podgorici. Vojnu akademiju je upisao 1984. godine u Sarajevu. Službovao je u više garnizona. Prvo Niš, onda Kuršumlija, pa Uroševac i na kraju dolazi u Đakovicu. Zapadni dijelovi Metohije su decenijama ranije u Brozovoj Jugoslaviji slovili kao tvrdo jezgro albanskog iredentizma i separatizma.
Duško Šljivančanin je tako započeo svoje gostovanje u emisiji Razbuđivanje tako što je pozdravio ratne veterane, odnosno svoje saborce sa Kosova i Metohije.
Kasnije je nastavio priču o Boju na Košarama koji je imao svoju pred fazu, a to su okršaji sa albanskim teroristima još od marta 1998. godine u đakovičkoj opštini. Već u ljeto iste godine ti sukobi su poprilili oblik slabije kopnene invazije. Tada su protiv jugoslavenske vojske djelovali samo pripadnici Okupatorske Vojske Kosova uz manju pomoć Vojske Republike Albanije, ali bez uspjeha.
Pukovnik Šljivančanin navodi i to da su zapadni mentori u jesen 1998. godine uvidjeli da njihovi puleni ne mogu sami da ostvare zamišljeni cilj, a to je otimačina južne srbske pokrajine, pa su riješili da se i oni umješaju. Prvo su poslali posmatračku misiju OEBS-a koji su zvanično imali zadatak da utvrde smanjenje vojno-policijskih snaga na Kosovu i Metohiji. Međutim, to je bila klasična špijunaža kojom je rukovodio Vilijam Voker. Takođe, oni su postavljali radio-lokatore za navođenje raketa „Tomahavk“ i sl. Pored toga, Voker je morao da nađe „razlog“ za agresiju… poslje više pokušaja, našli su je u Račku 16. januara 1999. godine.
Kako su propali pregovori u francuskom Rambujeu februara 1999. tako je narednog mjeseca započeta agresija NATO pakta na Srbiju i Crnu Goru 24. marta 1999. dok je misija OEBSA, dva dana ranije povučena sa Kosmeta.
Duško Šljivančanin je dao dobru analizu tadašnje situacije u kojoj se Srbija našla i povukao paralelu sa onom situacijom iz 1914. godine tvrdeći da je sada položaj Srbije bio daleko teži.
Prvo, sve i jedan naš susjed je dao svoje nebo da avijacija NATO pakta ima prolaz za svoje smrtonosne eskadrile. Drugo, rukovdstvo druge članice jugoslavenske federalne jedinice Crne Gore je vršilo opstrukciju i distanciralo se od politike Beograda. Treće, u tom momentu našu otadžbinu je napala najjača vojna sila od 14 država, članica NATO pakta, iako Jugoslavija nije napala nijednu članicu Severnoatlanskog saveza, niti ih je ugrožavala. Četvrto, ruski predsjednik Boris Jeljcin je u telefonskom razgovoru sa Bilom Klintonom, američkim predsednikom, naveo kako neće pomagati Srbe na Balkanu prilikom agresije.
Svega dvije sedmice nakon početka NATO agresije, koja je počela sa varvarskim bombardovanjem, kreće i kopnena invazija iz Albanske Republike, koja je nosila šifrovano ime „Strela“. Bio je to početak strašne i krvave bitke u široj zoni karaule Košare.
Taj prvi žestok udar su na Veliki Petak 9. aprila 1999. godine primili vojnici graničari iz 53. bataljona. Kako Šljivančanin navodi u emisiji, odnos napadača i branioca je bio skoro 10:1 pošto je preko 1000 albanskih terorista i pomagača krenulo u napad. Prvo je usljedila varka na karaulu Morina sa ciljem da se odvuče pažnja i snage, a onda žestok udar na karaulu Košare, gdje je bilo samo 130 vojnika, a tu se računa i pomoćno osoblje… Njegovo mišljenje je da je taj prvi udar ključan i da je razlog uspjeha ležao u tome što su graničari imali odličnu obuku (slično kao specijalne jedinice), a i moral im je bio na zavidnom nivou.
Par dana kasnije komanda Prištinskog korpusa šalje na ispomoć u zonu Đakovice 125. motorizovanu brigadu pod komandom generala Dragana Živanovića. Dijelovi te brigade su poslati iznad sela Batuša prema karauli Košare gdje su ih čekale brojnije snage OVK i NATO specijalaca.
Takođe, kasnije dolaze na ispomoć i dijelovi 72. specijalne brigade, 63. padobranske i bataljoni Vojne policije. Vrlo brzo je odbrambeni bedem ojačao sa naše strane i uslijedile su krvave borbe u kojoj je bilo gubitaka na obje strane. Agresori su takođe imali veliko premućstvo ne samo u brojnosti pješadijskih formacija, već i avijaciji i artiljeriji. No, i pored toga oni nisu uspjeli da prodru ni do Batuše, a kamoli do Đakovice, Peći ili Prištine, što im je bio plan.
U toku Boja na Košarama sa naše strane je poginulo oko 108 vojnika, a Duško Šljivačnanin je naveo i imena dvojice junaka: Ivan Vasojević Jaguar i Predrag Peđa Leovac. Kada je bitka završena u junu 1999. godine cijeli 53. granični bataljon je u skladu sa Vojno-tehničkim sporazuom iz Kumanova se izmjestio u Brus podno Kopaonika, u Rasinski okrug gdje su od civilnih vlasti imali sve počasti.
U emisiji Razbuđivanje pukovnik Duško Šljivančanin se osvrnuo na kulturu sećanja, odnosno na sve ono što se dešavalo u prethodnih 22 godine.
Naveo je kako tokom 12-godišnje vladavine demokratskih stranaka došlo do rasturanja naše vojske, penzionisanja naših proslavljenih komandanata, a takođe su najviši vojno-policijski generali i oficiri poslati u Haški Tribunal da im se sudi. Pored toga, u javnosti su termini kao što je agresija zamjenjeni sa „vojna intervencija“ i sl. Ratni veterani su više od deset godina potpuno ignorisani. Situacija se malo na bolje promjenila nakon 2012. godine.
Vojska je počela da se reorganizuje, vraćeni su termini agresija i bombardovanje, organizovane su svečane akademije itd… Od skoro se „Bitka na Košarama“ našla u školskim udžbenicima za 8. razred. Naveo je pozitivne primjere, kao što je dokumentarno-igrani film Slađane Zarić snimljen 2019. godine „Ratne priče sa Košara“…
Dok sa igranim filmom koji je rađen po scenariju Balša Đoge nije ni malo zadovoljan, pošto je scenario napisan a da niko od učesnika te značajne bitke nije konsultovan. Takođe nije zadovoljan koliko se pažnje odbrani otadžbine poklanja pažnja na televizijama sa nacionalnim frekvencijama.
Primjera radi, na RTS se govori o terminu Rasa Košares kao da je to bio granični prelaz (!?), a to je ustvari jedno brdo, dominantna kota u planinskom vijencu Prokletija, gdje je puno naših vojnika poginulo. Takođe, Duško Šljivančanin nije zadovoljan što se putem društvenih mreža javljaju razni likovi koji obmanjuju javnost o svom učešću u značajnim bitkama iz devedesetih godina 20. vijeka. Treba da progovore oni koji su bili tamo u središtu stvari, odnosno očevici događaja.
Duško Šljivančanin navodi i dešavanje u Gajdobri kod Bačke Palanke oktobra 2020. godine kao jedan pozitivan primjer, kada je otkriven mural za Aleksandra N. Kisina (27) koji je kao pripadnik 72. specijalne brigade preminuo u bolnici od zadobijenih rana na karauli Košare. Iako je tog dana bila kiša i loše vrijeme, stotine pristutnih je odalo poštu kod Doma kulture za junaka kakav je bio Aca Kisin.
On pozdravlja ovakve stvari i želi da ih bude još u budućnosti, jer ako se mi ne sjećamo naših istinskih junaka, onda će nam nametati lažne heroje koji ne postoje.
