Dan Ćirila i Metodija, odnosno Dan slovenske pismenosti i kulture, državni je praznik koji se od prošle godine obeležava u Srbiji, na današanji dan, 24. maja.
Ovaj novi datum postao je državni praznik nakon što je Vlada Srbije usvojila Predlog zakona o dopunama Zakona o državnim i drugim praznicima u Republici Srbiji, piše Telegraf.
“Ovim praznikom obeležavaće se Dan slovenske pismenosti i kulture, koju su utemeljili slovenski prosvetitelji Ćirilo i Metodije, osnivači slovenske književnosti i tvorci prvog slovenskog pisma – glagoljice”, saopšteno je ranije iz Vlade.
Sveta braća Ćirilo i Metodije su 863. godine došli u Veliku Moravsku čime je započet proces opismenjavanja slovenskih naroda.
Metodije, stariji brat, rođen je oko 815. godine. Najpre je bio visoki državni činovnik, upravnik slovenske kneževine – oblast u dolini Strume, a kasnije se povukao u manastir, zakaluđerio se i postao iguman.
Mlađi brat, Konstantin, rođen je 826. ili 827. godine. Pokazao je darovitost za nauku, pa ga je carica Teodora dovela u Carigrad gde je zajedno sa budućim carom Mihailom studirao kod najboljih profesora i naučnika onog vremena.
Po završetku studija bio je bibliotekar i arhivar Carigradske patrijaršije, ali je ubrzo pozvan da na Velikoj školi u Carigradu predaje filozofiju (otuda mu nadimak Filozof).
Posle 40 meseci rada u Moravskoj, Ćirilo i Metodije su sa učenicima krenuli na put u Rim – verovatno radi posvećenja učenika u sveštenike. U “Žitiju Ćirilovom” opisan je lep prijem misije u Rimu, gde je papa primio slovenske knjige i osvetio ih, a prilikom posvećenja slovenskih učenika pevana je liturgija na slovenskom jeziku.
Za vreme boravka u Rimu Konstantin se razboleo. Stupivši u grčki manastir, pod monaškim imenom Ćirilo, umro je 14. februara 869. godine.
Posle Ćirilove smrti, Metodije odlazi u Panoniju, kod kneza Kocelja, a 870. biva postavljen za panonsko-moravskog arhiepiskopa. Ovo je naišlo na otpor nemačkih biskupa koji su na prevaru zatvorili Metodija, koji je nakon četiri godine tamnovanja oslobođen na nagovor pape Jovana VIII.
Učenici Ćirila i Metodija bivaju prognani i prodavani
Metodije je umro 6. aprila 885. godine, nakon čega se menja odnos pape prema slovenskom bogosluženju, a učenici Ćirila i Metodija bivaju zatvoreni, prodavani kao roblje i zlostavljani.
Prognani iz Moravske, učenici Ćirila i Metodija stvorili su najjače žarište staroslovenske pismenosti u Makedoniji kod Ohridskog jezera. Na čelu razvoja slovenske pismenosti našli su se Kliment i Naum. Tu je osnovan niz manastira i škola u kojima je negovana tradicija Ćirila i Metodija u pogledu jezika i pisma.
Staroslovenski jezik, kojim se u ono vreme govorilo, prvi je i najstariji pisani (književni) jezik Slovena. Nastanak prvih knjiga vezan je za misionarski rad braće Konstantina (Ćirila) i Metodija među moravsko-panonskim Slovenima. Prve knjige napisane staroslovenskim jezikom bili su prevodi hrišćanskih tekstova sa grčkog jezika.
Šireći pismenost među Slovenima, Ćirilo i Metodije radili su i na uvođenju slovenskog bogosluženja, kao i na organizovanju nacionalne crkve.
Narodna verovanja
Narodna verovanja kažu da na današnji dan ne valja prati veš, usisavati po kući, niti raditi bilo kakve teške poslove.
Dobro je na današnji dan da deca čitaju knjige, kako bi dobro učili tokom cele godine.
Ako ste student, i za vas važi ovo.
Dan slovenske pismenosti i kulture danas je u Beogradu obeležen polaganjem venaca na Spomenik apostolima Ćirilu i Metodiju u istoimenom parku, piše Tanjug.
Vence su položili ambasadori i predstavnici ambasada slovenskih zemalja u Srbiji – Rusije, Belorusije, Slovačke, Bugarske, Hrvatske, Češke, Makedonije, Slovenije, Poljske, kao i Udruženje književnika Srbije i predsednik Skupštine grada Beograda Nikola Nikodijević.
On je podsetio da je 2019. godine na inicijativu Skupštine Grada, 24. maj, Dan slovenske pismenosti i kulture, proglašen kao državni praznik i u Srbiji.
“Ovo je dan koji se obeležava u znak sećanja dolaska Ćirila i Metodija u Veliku Moravsku 863. godine. Sa njihovim dolaskom počinje opismenjavanje i širenje kulture među slovenskim narodima. Njihov značaj je izuzetan, počev od prvog slovenskog pisma glagoljice, pa do prevođenja crkvenih knjiga i bogosluženja sa grčkog na slovenske jezike”, rekao je Nikodijević.
Dodao da su oni imali doprinos i u približavanju vere slovenskim narodima.
S obzirom na istorijski značaj koji su ostavili na slovensku kulturu i pismenost, on je izrazio zadovoljstvo što je Srbija prihvatila da obeležava 24. maj kao svoj nacionalni praznik.
“Ćirilo i Metodije su jedni od retkih koji se slave u čitavom slovenskom svetu, a današnja slika ambasadora svih slovenskih zemalja na jednom mestu je impozantna”, naveo je Nikodijević.
